Griet op de Beeck. Foto: PR
Griet op de Beeck. Foto: PR

Weg met het taboe op psychische kwetsbaarheid

Cultuur

BREDEVOORT - Dit najaar wijdt culturele vrijplaats Koppelkerk in Bredevoort haar hele programma aan psychische problematiek. Van een expositie van dertien zogenaamde ‘outsider’ kunstenaars tot avonden waarin ervaringsdeskundigen vertellen over hun ervaringen met psychische problemen, van een Tegenlicht Meet Up over de staat van onze geestelijke gezondheidszorg tot lezingen van schrijfster Griet op de Beeck en psychiater Dirk de Wachter.  

Is het toeval? Of is het gewoon de hoogste tijd? Overal in Nederland wordt aandacht gevraagd voor psychische kwetsbaarheid. Zo verscheen onlangs de korte documentaire ‘Uit de schaduw’ van actrice Hanna Verboom waarin zij openhartig vertelt over haar leven met een bipolaire stoornis, maakt de VPRO de televisieserie ‘100 dagen in je hoofd’ over hoe het eraan toegaat in de wereld van de psychiatrie en wijdt Museum More een expositie aan kunstenaar Jan van Herwijnen, die een eeuw geleden 32 levensgrote portretten tekende van psychiatrische patiënten. Bovendien proberen Stichting MIND, 3FM en omroep HUMAN met de campagne #OpenUp in de maand oktober het hulp vragen bij psychische problemen laagdrempeliger te maken.

Insider Art: van outsider naar insider
Ook in de Koppelkerk in Bredevoort staat het thema volop ‘in het licht’. Bijvoorbeeld met de expositie ‘Insider Art - van outsider naar insider’. Outsider Art is een kunststroming van veelal autodidactische kunstenaars die buiten de gangbare kaders van kunstwereld en maatschappij opereren en die worstelen met psychische problemen. Het is pure kunst, recht uit het hart. De Koppelkerk spreekt liever van Insider Art.


Een kunstwerk van Nol Vonk. Foto: PR 

Door de kunststroming als Outsider Art te bestempelen blijven we de kunstenaars als buitenstaanders op afstand houden. Het blijft dan wij (het dominante discours) tegenover zij (de outsiders). Bekende en minder bekende ‘outsiders’ maken deel uit van de expositie: (de vroege) Anton Heyboer, Maurits Sterkenburg, Nol Vonk, Yair Aa, Lionel Plak en Wim Izaks. Elke vrijdag, zaterdag en zondag wordt om 14.00 en om 15.00 uur een rondleiding gegeven door de expositie. De expositie loopt tot 19 december.

‘Praat niet over ons, maar met ons’
Psychische problemen worden vaak behandeld over de hoofden van de mensen die er zelf mee worstelen. Op drie avonden nodigt de Koppelkerk ervaringsdeskundigen uit om uit eerste hand te vertellen over hun ervaringen met psychische kwetsbaarheid. Psychisch lijden is van alle tijden en wordt vaak weggestopt alsof het er niet is. Maar het punt is: het is er. Altijd al geweest. Of we nu zelf psychische klachten hebben of de geliefden om ons heen. Het komt op ons pad en juist die schaamte erover, maakt het zwaarder en ingewikkelder. Op vrijdag 29 oktober vertellen Lisa Scheltens en Joop Hilbelink openlijk over hun leven met een beperking. Op vrijdag 5 november praten we in de Tegenlicht Meet Up met elkaar en met Rob Jaspers van GGnet en Wilma de Vries van Ixta Noa over de staat van onze geestelijke gezondheidszorg. Op zaterdag 20 november vertellen vier doodgewone mensen hun kwetsbare verhaal bij ‘True Stories Told Live’, begeleid door storyteller en schrijfcoach Jantien Klein Ikink.

‘Je bent niet alleen met je psychisch lijden’

Beschadigde mensen die ongewild ook anderen beschadigen 
Als boekenstad staan er in Bredevoort natuurlijk ook schrijvers op het programma. De eerste is Griet Op de Beeck op zaterdag 30 oktober. Men zou kunnen zeggen dat psychische kwetsbaarheid de rode draad vormt van al haar boeken. Zo wordt in haar bestseller ‘Kom hier dat ik u kus’ - dat onlangs succesvol verfilmd is - het verhaal verteld over beschadigde mensen die ongewild ook anderen beschadigen. Op 26 november staat dichter en NRC-columnist Ellen Deckwitz op het podium, die al sinds haar jeugd worstelt met depressies. Ze ondervond dat openlijk spreken over de schaduwkanten van haar leven bevrijdend werkt. Met haar motto ‘uit de kist komen’ moedigt ze haar medemens aan om openlijk over de worstelingen van het leven te praten in plaats van naar binnen te keren. Want één ding is zeker: je bent niet alleen in je psychisch lijden.

De kwetsbare mens als boodschapper
Op vrijdag 17 december is psychiater Dirk De Wachter te gast in het Kenniscafé van de Koppelkerk. Eenzaamheid is de rode draad die altijd terugkomt in zijn praktijk. De Wachter treft mensen die zich verstoten voelen, die zich niet begrepen voelen, die hechtingsproblemen hebben en zich niet verbonden voelen. De oplopende wachtlijsten van de GGZ wijt De Wachter onder andere aan onze ongezonde maatschappelijke tijdgeest: we zijn te zeer gericht op het najagen van individueel geluk, en er heerst een groot taboe om met naasten over je ongelukkige gevoelens te praten.


Dirk de Wachter. Foto: PR 

De Wachter gelooft dat zijn patiënten gevoelige zielen zijn, die de problemen van de tijd eerder aanvoelen dan de mensen die maar doordenderen en doen alsof er niets aan de hand is: “Ik denk dat het signaal van kwetsbare mensen serieus moet worden genomen. Tegen mijn assistenten zeg ik dat ze heel goed naar hun patiënten moeten luisteren, want het zijn de signaalgevers van de tijd.”

Voor meer informatie en het reserveren van tickets zie www.koppelkerk.nl. Het programma rondom psychische kwetsbaarheid in de Koppelkerk wordt mede mogelijk gemaakt door de provincie Gelderland, de gemeente Aalten en de Active Health Foundation.

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant