Eindelijk
graven opa en oma gevonden
’s-HEERENBERG - Leo van Geldern (89) uit Dieren legt volgens Joods gebruik een steentje bij de graven van zijn opa Izaak Cohen en oma Jeanette Cohen-de Winter op de zojuist heropende Joodse begraafplaats in ’s-Heerenberg. “Dit moment laat zich niet in woorden uitdrukken”, zegt hij geëmotioneerd. “Ik heb vaker naar de graven gezocht. Ik wist dat deze ergens aan de Zeddamseweg moesten zijn, maar ik kon ze niet vinden. Dit moment is heel belangrijk voor mij.”
Door Carla van der Meer
Zijn oma Jeanette Cohen-de Winter is in 1859 geboren en op 29 juli 1919 op deze begraafplaats begraven. Haar man en Leo’s opa Izaak Cohen is in 1858 geboren en is op 21 maart 1942 als laatste overledene op de Joodse begraafplaats begraven. Volgens Joods geloof zijn de graven voor eeuwig en blijft er altijd een verbintenis tussen de mens en de ziel. Dat geeft het belang van de begraafplaats ook al weer. De graven mogen nooit geruimd worden.
Informatieborden
De openingshandeling bestaat uit het onthullen van vier informatieborden met informatie over de begraafplaats en de graven. Voorafgaand aan de opening vertelt opperrabijn Jacobs een verhaal over antisemitisme, vooroordelen en discriminatie. "De Joodse gemeenschap heeft al sinds eeuwen deel uitgemaakt van 's-Heerenberg”, zegt Ruth Mijnen, wethouder gemeente Montferland. "Met het in ere herstellen van deze begraafplaats willen we de jongeren ook iets meegeven. Discriminatie is niet alleen iets van toen, maar ook van nu."
Een oudere dame kijkt vanuit haar slaapkamerraam uit op de begraafplaats. "Het is heel fijn dat de begraafplaats hersteld is”, vindt ze. "De begraafplaats lag er verwaarloosd bij en was helemaal overwoekerd met onkruid. Het ziet er nu mooi uit. Deze plek moet in ere gehouden worden. Juist omdat er zoveel Joodse mensen in de oorlog omgekomen zijn, die geen graf hebben. In de oorlog was ik een klein meisje. Toen werd al gezegd: dit mag nooit meer gebeuren. Maar als je de tv aanzet, dan zie je dat het overal in de wereld nog aan de gang is. ” Evy Kersten (14) woont ook bij de begraafplaats in de buurt. Zij is de jongste aanwezige bij de opening. "Het is belangrijk dat jongeren weten wat er met de Joodse gemeenschap is gebeurd”, vindt ze. "Het is ook de wens om het basisonderwijs te betrekken bij de Joodse begraafplaats”, zegt Mijnen. "Thema's waar we aandacht voor willen vragen, zijn de gevolgen van racisme, uitsluiting en vooroordelen. We kijken niet alleen naar het verleden, maar ook naar het heden en de toekomst. Basisscholen kunnen hun lessen over deze onderwerpen combineren met een bezoek aan de begraafplaats.”