1 aprilgrap
Nog een paar dagen en dan is het weer 1 april. Wees alert, want er zullen vast enkele lieden zijn die u op die dag voor de gek proberen te houden. In mijn jeugd was de 1 aprilgrap een wijd en wijd bekend verschijnsel, in deze eeuw heeft het sterk aan populariteit ingeboet. Dat heeft vast te maken met de grote hoeveelheid nepnieuws, waardoor het in feite elke dag 1 april is.
De oorsprong van dit fenomeen is in nevelen gehuld. De inname van Den Briel door de Watergeuzen op 1 april 1572 – op 1 april verloor Alva zijn bril (Brielle) - wordt vaak gezien als begin van deze dwaasheid, maar de 1 aprilgrap dateert al van vóór die tijd en wordt ook in andere landen gesignaleerd. Zo is die volgens de Fransen ontstaan op La Fete des Foux (Het Feest der Zotten) dat tot de 16e eeuw erg populair was en waarop de geestelijkheid werd geparodieerd.
Wanneer is een 1 aprilgrap leuk? Moeilijk om aan te geven. Wat de één humor noemt (’1 april, kikker in je bil’), zal de ander absoluut niet als zodanig ervaren. Eén ding is zeker; als je er slachtoffer van bent zal je er minder hard om kunnen lachen dan wanneer je de dader bent.
Toen ik nog bij een regionale krant in de Betuwe werkte, brachten we diverse 1 aprilgrappen. Zo lieten we The Rubettes, in de jaren zeventig een populair bandje, dat met elk nummer in AVRO's Toppop kwam, per helikopter op de Tielse Waalkade landen. Het toegestroomde volk droop na een uur wachten onverrichter zake af. Boos.
Een paar jaar later haakten we in op het hondenpaspoort, dat ingevoerd zou worden. We plaatsten een annonce voor een gratis fotoshoot voor hond en baasje in de schouwburg. Dat hebben we geweten. Een vrouw, die speciaal daarvoor een bezoek aan een schoonheidssalon had gebracht, was zo kwaad over onze actie dat ze op de redactie onze chef fysiek te lijf wilde gaan.
Het regende nadien telefoontjes, opzeggingen en ingezonden brieven van mensen, die ook voor niets waren gekomen, kosten hadden gemaakt en ons van oplichting beschuldigden.
Ze hadden natuurlijk een punt. Al gauw verbood de hoofdredactie de 1 aprilgrappen. Een serieus medium - de krant was nog een meneer - dient zich niet met die flauwekul in te laten en zeker niet mensen valselijk voor te lichten.
In 1994, ter gelegenheid van vijftig jaar Market Garden, hebben we nog een poging gewaagd. Het idee was om enkele bejaarde Britse para's op het Apeldoornse Marktplein, dat speciaal hiervoor een zachte ondergrond zou krijgen, te laten landen. Het idee werd door de leiding afgeschoten.
Das war einmal. Wat me vooral is bijgebleven is de voorpret, de inventiviteit en de vele ideeën, die vlak voor 1 april door collega's gedebiteerd werden. De grappen zijn in mijn ogen tamelijk onschuldig. Leuk? Mwa, nee, eigenlijk niet, maar daar dachten we destijds heel anders over.
(tekst: Henk Waninge)