Raymond Mengerink met zijn boek 'Vaya con Dios'. Foto: Mark Ebbers
'Vaya con Dios': Groenlo als kantelpunt?
GROENLO - Belangstelling voor geschiedenis had hij altijd al. Met name voor vaderlandse en in het bijzonder Groenlose geschiedenis. In zijn achterhoofd nestelde zich het idee eens een boek te maken. Hij las, verzamelde dingen en maakte foto’s, ook op reizen die hij maakte. In de coronatijd dacht hij: nu moet het er maar eens van komen. En het kwam ervan. Op 25 november presenteert Grollenaar Raymond Mengerink (51) zijn eerste boek: ‘Vaya con Dios’, met als ondertitel ‘Tachtig jaar oorlog in en om Groenlo’. “Het gaat over veel meer dan alleen 1627, het jaar van het Belegh van Grol, het bestrijkt de hele Tachtigjarige Oorlog en ook de lange aanloop ernaartoe en de uitloop ervan”, aldus de debutant.
Door Mark Ebbers
Raymond is geen opgeleid historicus en heeft ook geen schrijversachtergrond, hij werkt al jaren in commerciële functies bij energiebedrijven, momenteel in Amsterdam. “Ik noem mezelf een enthousiast historicus”, zegt hij. Aanvankelijk was het plan om samen met plaatsgenoot Rik Gockel een boek te schrijven. “Hij verdiepte zich in Jiddische woorden, die ook in het Groenlose dialect veel voorkomen, ik was vooral bezig met de Tachtigjarige Oorlog. Maar het samen schrijven bleek toch nogal lastig te zijn. Toen besloot ik de Joodse geschiedenis met de Tachtigjarige Oorlog – van 1568 tot 1648 - te verbinden.” Die twee onderwerpen hebben volgens hem veel met elkaar te maken: “De Spaanse koning Filips de Tweede verjoeg Joden uit zijn land en die gingen vaak naar Holland, met name naar Amsterdam. Zo kwam er daar veel joods geld, dat belangrijk werd voor de financiering van de Opstand van de Nederlanders tegen de Spanjaarden. Zo’n 60 procent van het budget kwam van Holland, dat was bedoeld om de eigen handel vrij te houden. Het droeg ook bij aan de Gouden zeventiende Eeuw, voor Amsterdam en Holland wel te verstaan, terwijl de Achterhoek in puin kwam te liggen, hier is het beter te spreken over de Zwarte Eeuw.”
Drie hoofddelen
‘Vaya con Dios' bestaat uit drie hoofddelen. Het eerste beschrijft de aanloop naar de Tachtigjarige Oorlog vanaf de vijftiende eeuw, met onder andere aandacht voor de Habsburgers (de machtsverschuiving van de Spaanse naar de Oostenrijkse tak) en de Reformatie. Het tweede deel behandelt de oorlog zelf, met onder andere de bevrijding van Amsterdam en de ‘bevrijding' van Groenlo. In het derde hoofddeel van het boek komt de uitloop van de oorlog aan de orde: de gevolgen voor Nederland - met name hoe in het katholiek gebleven Groenlo de Franse tijd werd binnengehaald - tot aan het ontstaan van het Nederlandse koninkrijk in 1815.
Groenlo als kantelpunt
Volgens Raymond is de rol van Groenlo of Grol groter dan in literatuur vaak wordt erkend: “In het Gelderse kwartier waarin Groenlo lag, was de vestingstad tot 1627 een Spaanse enclave. Er werd op verschillende momenten stuivertje gewisseld tussen de machthebbers. De met de Slag om Grolle herdachte belegering van 1627 door Frederik Hendrik kon weleens een kardinale slag geweest zijn, een kantelpunt, daarna was het eigenlijk gebeurd met de Spaanse macht hier. In 1672, het Rampjaar, werd Groenlo ingenomen door de bisschop van Münster Bernard van Galen oftewel ‘Bomm’n Berend’, om de stad weer terug te krijgen onder de katholieke zielzorg van het bisdom van Münster. Relatief gezien is er landelijk altijd weinig belangstelling geweest voor de gebeurtenissen rond Groenlo, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Slag om Nieuwpoort, terwijl dat meer een incident was met minder betekenis.”
Volgend boek?
Voor het schrijven van zijn boek las Raymond veel historische boeken en deed hij ook verschillende interviews. Over de titel zegt hij: “ ‘Vaya con Dios’ betekent letterlijk ‘ga met God’, maar het wordt gebruikt als ‘tot ziens’. Tot ziens tegen de Spanjaarden.”
Met zijn boek wil hij een historische doorkijk geven via vestingstad Groenlo. Terugkijkend schat hij in wel zo’n 2000 uren in het boek gestoken te hebben, maar het schrijven beviel hem, dus een volgend boek is zeker niet ondenkbaar.
'Vaya con Dios' is uitgevoerd in een fraai ingebonden hardcover en kost 25 euro. Het boek is te koop bij de volgende boekhandels: Bruna in Groenlo, Meneer Kees in Lichtenvoorde en Kramer in Winterswijk. Ook is het boek te bestellen via www.fagus-uitgeverij.nl.
