Weduwen

Vier kruisspinnen hadden hun web opgehangen rond de trekkershut waarin wij verbleven. Roerloos wachtten ze in het midden van hun kunstwerk tot een mug zich in de kleverige bedrading zou vastvliegen. Er zaten nogal wat steekmuggen, we konden ons gelukkig prijzen met de achtpotige poortwachters. Al lieten ze er nu en dan toch eentje door, die ons met haar gezoem kwam plagen. Althans: wij ervoeren dat als plagen, vanuit de mug gezien was het niets anders dan de drang om als soort voort te leven.

Kruisspinnen, genoemd naar de christelijk aandoende tekening op hun rug, staan niet bekend als gevaarlijk, behalve bij hen die lijden aan spinnenfobie, een fenomeen dat je niet moet onderschatten, relatief veel mensen hebben er last van, maar op werkelijkheid gebaseerd is het niet. Ook die harige huisspin die kan opduiken in je kelder doet geen vlieg kwaad. O wacht, dat is in dit geval de verkeerde uitdrukking.

Zou het de angst voor het vreemde, het totaal andere, ogenschijnlijk geheimzinnige zijn die zich specifiek uit in angst voor spinnen? De fobie blijkt zelfs genetisch overdraagbaar.
Dan zijn er ook mensen die - als ze door een spin worden gebeten - allergisch reageren. Veel kunnen het er niet zijn, lijkt mij. Zeker in Nederland bijten spinnen alleen bij zeer hoge uitzondering mensen en bovendien: hun kaakjes kunnen onze huid niet doorboren, je voelt niets en krijgt geen microliter gif binnen.

Een voor Nederland nieuwe soort, waarover diverse media uitvoerig berichtten, de valse wolfspin, schijnt wel te kunnen doorbijten. Zij is dit jaar honderden keren gemeld, maar voor zover bekend heeft geen enkele spin een waarnemer pijn gedaan. Ik las ook dat de valse wolfspin agressief zou zijn. Agressief tegen insecten, oké, die lusten spinnen rauw, en sommige spinnenvrouwtjes ook spinnenmannetjes. Maar agressief tegen mensen? Best arrogant, de gedachte dat spinnen zich überhaupt druk maken om ons, mensen. Slechts wanneer ze zich ernstig bedreigd voelen, zouden ze misschien kunnen bijten, zoals wespen in nood een angel inzetten.

Ben zelf ooit één keer door een wesp gestoken. Nou ja, een halve wesp, de onderkant. De kop was er door een of andere rover afgehapt. Ook wespen wordt agressie richting mensen toegedicht, maar daarvan was geen sprake, alleen een instictieve impuls, de laatste stuiptrekking van een stukje wesp dat toevallig in aanraking kwam met mijn druifplukkende hand.

De valse wolfspin heeft haar naam niet mee: ‘vals’ betekent ‘lijkend op’ een wolfspin. Het spinnetje dat in een Lochemse caravan was meegereisd vanuit Zuid-Europa had vanwege haar naam nog meer te duchten. Het haalde de media omdat het familie is van de ‘beruchte’ zwarte weduwe, een tropische spin die wat zwaarder gif tot haar beschikking heeft dan de gemiddelde Europese. Much ado about nothing, zou Shakespeare, een van de grootste Europese schrijvers, zeggen: veel gedoe om niets. Ook de kogelspinnetjes met hun warrige web hier voor het herfstraam zijn naaste familie van de zwarte weduwe. Ik vermoed dat zelfs mensen met een spinnenfobie niet koud of warm van worden van deze schattige beestjes.

In de columns van journalist Sander Grootendorst staan mens en natuur centraal