Spelen met voeten

Nog niet zo lang geleden liep ik op een bouwplaats. Er werd hard gewerkt om de huizen op tijd klaar te krijgen, maar dat viel nog niet mee. Alle harde werkers deden wat er van hen werd verwacht en Radio NL schalde over de in aanleg zijnde binnenplaats. Ik moest twee keer luisteren, toen ik een liedje hoorde. Hoorde ik het nou goed: Speel niet met mijn voeten papi, papi, papi doe dat niet. Speel niet met mijn voeten papi, papi, papi, denk niet dat ik mij nu foppen liet (…), want ik ben wel klein en dat geeft dus schijn dat ik ook wel dom zal zijn…

Geloof het of niet, ik had het liedje nog nooit gehoord, maar het werd me wel meteen duidelijk dat het niet van deze tijd was. Onderzoek wees uit, dat dat klopte: het liedje, gezongen door ene Paula, stamt uit 1974. Inmiddels is het liedje – net als die fameuze engelbewaarder en de twee motten van Gerard Joling – nieuw leven ingeblazen en niet zonder succes. Het blijkt een oorwurm: als je het beluisterd hebt, blijft het galmen in je hoofd. Probeer maar eens!

De eerlijkheid gebiedt te melden dat ik ook niet bekend was met de uitdrukking met iemands voeten spelen. Het betekent dat je iemand voor de gek houdt. Er zijn zes dialectvarianten van de uitdrukking te vinden, waarvan ik de Mechelse wel de leukste vind: ‘me iemand zen sjokkedaoze speile’. Het klinkt geweldig als je dat op z’n Vlaams uitspreekt!

Uitdrukkingen (spreekwoorden en gezegden) zijn al eeuwenoud. Zo kent iedereen wel carpe diem en veni, vidi, vici uit de Klassieke Oudheid, maar ook uit de Bijbel komt er een heel aantal: oog om oog, tand om tand bijvoorbeeld, of in zak en as zitten.

Ook andere talen kennen uitdrukkingen. Bekend is a picture is worth a thousand words – een beeld zegt meer dan duizend woorden. Deze uitdrukking is gemakkelijk te vertalen, dat gebeurt nagenoeg letterlijk. Dat geldt niet voor alle uitdrukkingen, want it’s raining cats and dogs bijvoorbeeld, vertalen we niet met: het regent katten en honden. Wie dat wel beweert, geloof ik niet. Niemand speelt met mijn voeten!