Lees een boek

Lees een boek

In een praatprogramma op Radio 1 sprak laatst een Vlaamse auteur - zijn naam is me ontschoten - de vrees uit dat we hard op weg zijn naar een samenleving waarin oneliners de toon gaan aangeven. De invloed van sociale media op ons doen en laten is zo groot dat het lezen van een boek steeds meer op de achtergrond raakt. Korte, vluchtige zinnen, die via Twitter, Facebook en appjes verspreid worden en de beeldcultuur zullen de rol van het boek overnemen.
Zou het zo erg zijn? Kan het me nauwelijks voorstellen. Zo las ik laatst dat het lezen van digitale boeken, e-books, juist in populariteit toeneemt. Maar het is wel waar dat ontlezing bij met name jongeren al decennia gaande is. Het gaat dan vooral om de traditionele media, zoals kranten en tijdschriften, maar ook het boek heeft het moeilijk, zo blijkt uit allerlei onderzoeken. Dat kan ik trouwens met eigen ogen constateren als ik in de bibliotheek in Doetinchem ben. Voor het merendeel ouderen en jonge ouders met kinderen lopen langs de schappen. Moet er wel bij zeggen dat ik meestal kom in de uren dat de meesten naar school of het werk zijn. Dus het is geen zuiver beeld, hoogstens een indicatie.

Kan me een leven zonder boek niet voorstellen. Bijna elke avond voor het slapen gaan lees ik een uurtje en droom weg in een andere wereld en vaak ook in een andere tijd. Je valt hierdoor makkelijker in slaap, zeker als het vaste routine is, zo hebben onderzoeken bewezen.
De liefde voor de literatuur is me bijgebracht op de middelbare school. Voor het eindexamen moesten we acht Franse, acht Duitse, acht Engelse en vijfentwintig Nederlandse boeken op de lijst zetten. De meeste heb ik gelezen maar niet allemaal. In die tijd was het uittrekselboek Literama, waarin samenvattingen stonden van letterkundige werken, een uitkomst voor de luie lezer.

Zelfs ‘de Russen’, Tolstoj, Toergenjev en Dostojevski, met eindeloze landschapsbeschrijvingen, monologen en lange zinnen, die een halve bladzijde beslaan, stonden op mijn lijst. Ik heb laatst nog eens zo’n boek in handen gehad en getracht dat te lezen maar na veertig bladzijden ben ik afgehaakt. Een duidelijk teken dat ik ook geïnfecteerd ben door deze tijd. Er zijn genoeg schrijvers, zoals Henning Mankell en Hakan Nesser, die me vanaf de eerste bladzijde bij de lurven pakken en van wie ik de boeken in een adem uitlees.
Lezen is niet alleen leuk, vermakelijk en spannend, het heeft allerlei positieve effecten. Het vergroot je kennis en woordenschat, het is goed voor het geheugen en tegen stress (je ontsnapt even aan de waan van de dag). Het maakt je slimmer en zorgt dat je je beter kunt inleven in de wereld van anderen.
Om al die redenen mag ik toch hopen dat het boek tot in lengte van dagen onze trouwe metgezel zal zijn en dat we niet vervallen in een wereld van oneliners. Want dat is pure armoe.