Energiecoöperatie Montferland Klimaatneutraal zoekt een nieuwe voorzitter

DIDAM - Vanaf de oprichting in 2016 is Bart Jan Krouwel voorzitter van de Energiecoöperatie Montferland Klimaatneutraal (EMK). In nauwe samenwerking met de gemeente houdt deze organisatie zich bezig met projecten op het gebied van energietransitie die bijdragen aan de doelstelling dat Montferland in 2030 klimaat neutraal is.

Door Karin van der Velden

In zijn werkzame leven deed Bart Jan veel ervaring op op het gebied van duurzaamheid. Voor wethouder Walter Gerritsen was het destijds logisch om Bart Jan te vragen of hij eens wilde praten met een paar heren die een burgerinitiatief waren gestart voor een klimaatneutraal Montferland. “De heren hadden alledrie de naam Paul. Paul Meijer, Paul Schröder en Paul Aukes. Met hen en nog een paar anderen heb ik het burgerinitiatief geformaliseerd in de EMK. Ik werd voorzitter. In de statuten staat dat je dat acht jaar mag doen, dus ik moet er in december uit. Daarbij komt dat ik het welletjes vind. We hebben nu het probleem dat we wel goede bestuurleden hebben, maar niemand voorzitter wil worden.”

Bart Jan krijgt er energie van dat hij mensen bij elkaar kan brengen: “Om Montferland klimaatneutraal te maken, moeten alle partijen meewerken. We hebben in de afgelopen jaren mooie projecten afgerond, waar veel mensen van profiteren. Dan heb ik het bijvoorbeeld over drie verschillende zonne-energieprojecten op vijf daken. EMK heeft zonnepanelen gelegd op de daken van appartementencomplexen van Plavei in de Ludgerusstraat en aan de Singel. Het tweede project betreft de zonnepanelen op het complex in de Lockhorststraat. Die projecten noemen we Diemse Zon. Vorig jaar is het laatste project afgerond, dat heet De Zonnige Boerin. Op twee daken van de melkveehouderij van Karolien Hupkes, De Fuik aan de Heesweg in Didam, liggen zonnepanelen. Het zijn zogenaamde ‘Postcoderoosprojecten’. Bewoners in omliggende postcodes, in de vorm van een roos, kunnen participeren in het project. Dat zijn mensen die wel willen investeren, maar zelf geen zonnepanelen kunnen leggen, bijvoorbeeld omdat de dakconstructie dat niet aan kan of omdat er geen zon op het dak komt. Het leverde de deelnemers een goed rendement op. Met de energieprijzen van 2022 was de investering is in drie tot vier jaar terugverdiend. Ook nu de energievergoedingen lager zijn geworden, blijft investeren aantrekkelijk, al is de terugverdientijd nu zo’n vijf tot zes jaar.”

De uitdaging voor de komende jaren is een windproject in Azewijn: “De gemeente moet voldoen aan de Regionale Energie Strategie (RES). Nederland is opgedeeld in dertig regio’s en elke regio heeft een doelstelling. De gemeentes binnen die regio moeten afspreken wie wat doet om aan de verplichtingen te voldoen. Wij moeten dus windmolens zetten, in een zoekgebied dat is beperkt tot Azewijn, aan de rand van de gemeente Oude IJsselstreek. Het aantal molens dat daar komt, is afhankelijk van de hoogte. Ze maken nu windmolens van 270 meter piekhoogte, dan zou een aantal van vier wellicht volstaan. Dan heb je het wel over twee keer de hoogte van de Eiffeltoren. De gemeente heeft bepaald dat 50% van de investering via burgerparticipatie tot stand moet komen. Er is nog steeds een discussie gaande hoe je dat invult. Daar heb ik het al met meerdere wethouders over gehad, wat versta je daar nu onder? Gaat één boer die een grote grondposities heeft enorm cashen of heb je het over de 700 inwoners van Azewijn gezamenlijk.”

De nieuwe voorzitter moet hierover gesprekken voeren met onder meer de gemeentes Montferland en Oude IJsselstreek, daarbij is Paul van Bree als projectleider namens de gemeente betrokken. Andere partijen zijn de commerciële investeerders Renewable Factory en Vattenfall. Daarnaast gaat het om mensen die in de directe nabijheid wonen en de twee of drie boeren die nodig zijn om de grondposities voor het aantal molens te leveren. 

In de aangrenzende gemeente Oude IJsselstreek bestaat de Energiecoöperatie nog niet zo lang, maar daar gaat EMK ook mee in gesprek. Bart Jan: “Het is een taak om te proberen mensen die nu tegen zijn over de streep te trekken. Geluid, slagschaduw, vogels die in aanraking komen met een windmolen, het zijn zijn allemaal redenen om tegen te zijn. Daartegenover staat dat mensen er financieel van kunnen profiteren en de energietransitie een ‘must’ is. Mijn doel is, dat de direct betrokkenen en belanghebbenden in Azewijn hiervoor een eigen energiecoöperatie gaan oprichten en dat de EMK hen daarbij ondersteunt”.

“Door de netcongestie kan het nog jaren duren voor de windmolens kunnen draaien, maar waar een wil is, is een omweg!” Het is dé manier van denken van Bart Jan, hij schreef er zelfs een boek over: “Misschien kun je de stroom van die windmolens wel rechtstreeks leveren, bijvoorbeeld aan een nieuw te bouwen waterstoffabriek of aan de grote transporteurs op het industrieterrein bij Azewijn. Mensen uit die omgeving moeten daarover meepraten en meebeslissen.”

De samenwerking met de gemeente is nauw, al opereert de EMK wel onafhankelijk. De gemeente faciliteert, de vergaderingen zijn in het gemeentehuis en ambtenaar Marije Schulten ondersteunde de coöperatie vanaf de oprichting tot 1 januari 2024 als secretaris van het bestuur.

“De nieuwe voorzitter moet vooral een verbinder zijn”, vindt Bart Jan. “Je moet goed luisteren, niet alleen om te horen wat er gezegd wordt, maar vooral horen wat er gewild wordt. Het kost veel tijd om al die gesprekken te voeren. Technisch inzicht is niet nodig, dat hebben anderen. Verduurzaming van de samenleving moet belangrijk voor je zijn. Het geeft mij heel veel energie om al die partijen met al die verschillende belangen dezelfde kant uit te krijgen. Door je inzet dingen die niet lijken te lukken toch tot een oplossing brengen. Als er van de 100 dingen 99 dingen mislukken, kijk ik toch wat wel lukt.”