Huis Bergh: De oudste tuin van Nederland wordt gerestaureerd
Natuur‘S-HEERENBERG - Veel te weinig Montferlanders realiseren zich hoe bijzonder het cultureel erfgoed is dat de gemeente herbergt, vindt Dr. D. Overbosch, voorzitter van de stichting die ijvert om Huis Bergh en alles wat daarbij hoort in stand te houden. De renovatie en restauratie van het Kasteel is nog niet begonnen, maar de plannen voor het volgende project liggen er al. De Nieuwe Gaard, ofwel de tuin die bij Kasteel Huis Bergh hoort, wordt gerestaureerd.
Door Karin van der Velden
“Dankzij het zeer complete archief van Huis Bergh weten we precies hoe de tuin zich door de eeuwen heeft ontwikkeld”, vertelt Overbosch. “De notities van gesprekken tussen de tuinman en de graaf, de bonnetjes van aanschaf van spades, bomen en beelden zijn allemaal bewaard gebleven. Landschapsarchitect Ir. Peter Verhoeff kon die informatie gebruiken voor het restauratieplan dat nu voorligt. In 2015 en 2016 is een eerste fase uitgevoerd en een deel teruggebracht in renaissance-stijl. Zo zag de tuin er in de 16e eeuw uit, toen Willem IV op het kasteel woonde. Deze graaf was een maatje van Willem van Oranje, ze groeiden samen op aan het hof van Karel V. Die adelijke opvoeding zie je terug in de aanleg van de tuin. In de volgende fase brengen we de Hollands-classicistische stijl van de 17e eeuw terug, zoals je vindt in de tuinen van Huis Honselaarsdijk, Huis ten Bosch en Paleis Het Loo, waar vooraanstaande adel woonde.
In die 17e eeuwse tuin hoort een centrale laan ofwel ‘galderij’ met aan weerszijden beelden en piramides van hout, begroeid met rozen. “Als je door die laan loopt, moet je helemaal verrukt raken. De tuin begon oorspronkelijk achter de ‘Kaatsbaan’, waar je vanaf parterres met prieeltjes de tuin kon bewonderen. In het archief vonden we een boekwerk, het lijkt een catalogus, met gedetailleerde tekeningen van beelden die je overal rondom Huis Bergh vindt. Je kunt zulke beelden kopen als je ze ergens tegenkomt, maar je kunt ze ook scannen en opnieuw maken. Bij Bronbeek in Arnhem staan bijvoorbeeld twee zulke beelden, die waarschijnlijk een relatie hebben met het kasteel.”
“We willen dat mensen die dat leuk vinden de tuin gaan onderhouden. Ze moeten het gevoel hebben dat het hun tuin is en die de tuin willen zien groeien. Daarmee heeft het project niet alleen een museale waarde, maar uitstraling in de hele omgeving.”
Huis Bergh heeft het grootste huisarchief van Nederland, op het Koninklijk huis na. Er zijn 27 rijksmonumenten, waaronder Motte Montferland, de grootste motte van West-Europa en de grafelijke korenmolen, die de oudste nog werkende molen. Het Huis speelde met bewoners die zo nauw met de Oranjes verwant waren, een hele belangrijke rol in de Nederlandse geschiedenis.
