Johan Baptist

Johan Baptist

Het is al weer een tijdje geleden maar zo af en toe ga ik naar Huis Berg in ‘s-Heerenberg. Soms voor een expositie, soms voor een concert, soms om gewoon wat rond te lopen in het kasteel of in de tuin. Veel verhalen zijn me bekend. Zoals over ‘heks’ Mechteld ten Ham of over de rol van de graven Van den Bergh in de Tachtigjarige Oorlog. Maar van dat van de dolle graaf had ik nog nooit gehoord.

Dolle graaf? Jazeker, zo werd Johan Baptist van Hohenzollern-Sigmaringen genoemd. Alleen die naam al. Hij leefde in de 18e eeuw en was van 1737 tot 1757 burggraaf van Bergh en heer van Boxmeer. In dat laatste jaar werd hij uit zijn ambt gezet.
Hoe Johan Baptist in het leven stond blijkt uit de volgende anekdote. Bij de keuze van een geschikte huwelijkspartner liet hij zich leiden door geschilderde portretjes. Als een gezichtje hem beviel zocht hij contact met de bewuste jongedame. Zo haalde hij in 1747 de Portugese gravin Maria Benonia over om naar Bergh te komen en met hem te trouwen.
Maar Maria viel hem tegen, waarop hij zijn beklag deed bij zijn drossaard (hoge bestuursambtenaar) Leopold Frans de Raet. Deze prees juist de vrouw, dus stelde de graaf voor om dan maar van vrouw te ruilen omdat de echtgenote van de drossaard beeldschoon was. De ruil ging niet door. De boze graaf ging in de huwelijksnacht in zijn harnas en met twee geladen pistolen in het echtelijk bed liggen, waarop Maria naar een andere kamer verhuisde en de dag daarop vertrok. Tja.

Johan Baptist had wel wat met pistolen. Toen een leiendekker op kasteel Bergh aan het werk was en een vriend bij hem op bezoek was vroeg hij: “Wilt ge hem eens zien rollen?” Voordat de vriend kon antwoorden schoot hij de leiendekker van het dak. Moet kunnen. Of het slachtoffer de aanslag heeft overleefd is niet bekend.
Ook met het mes kon hij aardig overweg. Zo stak en bij herberg De Zwaan in Boxmeer een man dood, waarna hij met succes de moord in de doofpot wist te stoppen. Niets was hem te dol. Hij joeg het geld van zijn ouders er doorheen, draafde met zijn paard door kasteel Bergh en ging soms vermomd op pad. Zo stapte hij, verkleed als boerin, op de drossaard af om hem te vermoorden en diens vrouw in te pikken maar die laatste herkende hem waardoor hij door de mand viel. Uiteindelijk zorgden de drossaard en zijn rentmeester ervoor dat de dolle graaf in 1757 werd gearresteerd en in de cel in het Duitse Wetzlar belandde.

Veel van die verhalen over de dolle graaf schuren langs de werkelijkheid en moet je met een korreltje zout nemen. Maar ze bevatten zeker een kern van waarheid en zijn te mooi om onder het stof te blijven liggen. Nog één keer omdat die zo mooi is: Johan Baptist van Hohenzollern-Sigmaringen. Onthou die naam. Het wachten is op de musical.